bio-klimatische architectuur
Ik heb een boon voor bio-klimatische architectuur. Bio-klimatische architectuur gaat ervan uit dat een gebouw verlicht, verlucht, gekoeld en verwarmd wordt met wind, zon en lucht. Logisch? Inderdaad.
alle steden beginnen op elkaar te lijken
Een bio-klimatische architect zal het klimaat en het bouwterrein als uitgangspunt nemen voor zijn ontwerp. Ons klimaat vraagt bijvoorbeeld isolatie tegen de koude en bescherming tegen oververhitting en regen. Een woestijnklimaat vraagt schaduw en verkoeling. En in het hoge Noorden wil men vooral licht en warmte. Het is voor een bio-klimatische architect dan ook evident dat een huis in België er anders uitziet dan een huis in Finland of Tunesië. En dat was vroeger ook zo, maar meer en meer beginnen alle steden op elkaar te lijken. En hangen we af van technieken, en dus ook energieverbruik, om te verlichten, verluchten, koelen en warmen. Terwijl we toch zoveel beter de vrijwillige medewerking van de natuur zouden gebruiken?
de vrijwillige medewerking van de natuur
De bio-klimatische architectuur maakt dus in de eerste plaats, en maximaal, gebruik van natuurlijke energiebronnen.
- Ventileren gebeurt via het schouw- en windeffect en met planten. Uiteraard wordt er ook gewerkt met ademende materialen in een dampopen opbouw.
- Goed geplaatste ramen zorgen voor zoveel mogelijk natuurlijk licht, zonder oververhitting.
- Zonne-energie warmt het huis rechtstreeks op, gewoon door de ramen. Isolatie en de warmte-opslagcapaciteit van muren en vloeren houden de warmte vast. Of de koelte. Een thermos weet ook precies wat ze koud moet houden en wat warm.
- Planten die net in de warmste maanden overvloedig bladeren hebben, maar in de andere seizoenen niet, zorgen voor schaduw en dus verkoeling in de zomer. Denk hierbij aan hop, notenboom, ...
En ik die vroeger niet moest weten van fysica ...
lokale bouwmaterialen
Een bio-klimatische architect kiest ook voor lokale grondstoffen. Denk voor onze streken aan hout, leem, vlas, hennep, stro.
- Ze hebben weinig transport nodig.
- Ze gedijen nu eenmaal goed in het plaatselijke klimaat.
- Ze zijn ruim voorradig.
- Of ze groeien sneller dan dat ze als bouwmateriaal aan vervanging toe zijn. Een kastanjeboom is bijvoorbeeld op 20 jaar volgroeid, kastanje ramen gaan levenslang mee.
eco-logica
En als laatste: ook in een bio-klimatisch huis wordt het 's avonds donker. En dan kan je maar beter een ledlamp aansteken, op groene stroom. En als het buiten -10° is, is een efficiënt verwarmingssysteem mooi meegenomen. Maar het is de laatste stap, niet de eerste. Om het met de trias ecologica te zeggen:
1: Voorkom de vraag (naar energie, materialen, water, ...).
2: Gebruik zoveel mogelijk hernieuwbare bronnen (windenergie, hout, regenwater).
3: Ga efficiënt om met niet-hernieuwbare bronnen.
Bio-klimatische architectuur staat dus voor eenvoud, logica, energiebesparing, én besparing op installaties en technieken.
Nog een paar voorbeelden:
Smalle straten en hoge gebouwen zorgen voor veel schaduw in woestijnklimaat.
Badgirs of windvangers trekken in dezelfde regio de sterke passaatwinden, dus de koelere lucht, via een schouw in het gebouw. De warmte die in het gebouw hangt, stijgt vanzelf naar boven, via de andere kant van de badgir naar buiten. Soms zijn er onderaan de badgir waterbakken. Het verdampende water zorgt voor extra verkoeling.
Ook in Spanje: smalle steegjes voor veel schaduw. Huizen zijn aan de buitenkant vrij gesloten, maar hebben aan de binnenkant een open patio. Gaanderijen zorgen voor schaduw, planten zorgen voor schaduw en luchtvochtigheid.
En in West-Vlaanderen gebruiken Hilde en Willy hop als zonwering.
Is er een bio-klimatische architect in de zaal?
bronnen: Het Autonome Huis - De Zonnearc - de Koevoet - VIBE studiedag bio-klimatische architectuur